Günümüz iş dünyasında freelance diğer bir deyişle serbest çalışma modeli giderek popüler hale geliyor. İşletmelerin ve bireylerin esnek çalışma düzenlerine olan talebinin artırmasıyla birlikte, freelancer’ların sayısı ve bu alanda yapılan işlerin hacmi artıyor. Dünya Bankası verilerine göre dünyada toplam 3,38 milyar insandan oluşan küresel iş gücünün 1,57 milyarı serbest çalışıyor. Türkiye’de de freelancer ekonomisi, son yıllarda hızla büyüyen bir sektör haline geldi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2020 yılı itibarıyla Türkiye’de serbest çalışanların sayısı 1 milyonun üzerinde.
Freelancer ekosisteminin büyümesi dijital teknolojilerin gelişmesiyle hız kazandı
Pandemi freelancer ekosistemi için bir dönüm noktası olsa da, bu çalışma modeli özellikle dijital teknolojilerin gelişmesiyle birlikte hızla büyüdü. İnternet üzerinden bağlantı kurma ve uzaktan çalışma imkanları, freelancer’ların iş bulma ve global projelerde yer alması açısından büyük kolaylıklar sağlıyor. Dijital platformlar ve iş bulma siteleri, freelancer’ların iş fırsatlarına erişimini artırıyor ve işverenlerin ihtiyaçlarına uygun uzmanları bulmalarını sağlıyor. Dünyanın her yerinde birçok sektörde freelancer’lar tercih ediliyor ve çeşitli pozisyonlar için çalıştırılıyorlar. Özellikle yazılım geliştirme, grafik tasarım, dijital pazarlama, danışmanlık gibi alanlarda freelancerlar büyük bir paya sahip.
Bununla birlikte serbest çalışmak, bağımsızlık, esneklik ve kendi işinizin patronu olma gibi fırsatları sunarken, bazı zorlukları da beraberinde getiriyor. Freelance çalışanlar, kendilerine özgü birtakım sorunlarla karşılaşabiliyor. Serbest çalışanların global finans ve çalışma partneri Ruul’un Kurucu Ortağı Mert Bulut, şirket olarak şu ana dek hizmet verdikleri binlerce çalışanla ilgili gözlemlerinden yola çıkarak freelancer’ların sıklıkla karşılaştığı 10 temel zorluğu bir araya getirdi.
İstikrarsız Gelir
Freelance çalışanlar için düzensiz gelir elde etmek en önemli sorunların başında geliyor. Bu çalışma düzeninde gelir dalgalanmaları yaşanabiliyor ve bazı aylar beklenenden daha düşük bir gelir elde etmek mümkün olabiliyor. Bu sorunu çözmek için gelirinizi planlamak ve acil durumlar için bir kaynak oluşturmak büyük önem taşıyor.
Müşteri Bulma ve İlişki Yönetimi
Freelance çalışanların sıklıkla karşılaştığı bir diğer sorun, müşteri bulmak ve müşteri ilişkilerini yönetmek. Serbest çalışanlar, bu noktada müşteri edinmek için çeşitli kanalları kullanmalı, pazarlama becerilerini geliştirmeli ve işletme ağını genişletmeli. Müşterilerle düzenli olarak iletişim kurmak, onların ihtiyaçlarını anlamak ve beklentilerini karşılamaya çalışmak bu işin temel formülü.
Proje Yönetimi
Birden fazla proje üzerinde çalışmak, takvimleri organize etmek ve teslim tarihlerine uymak freelance çalışanlar için bir diğer önemli zorluk. Bu noktada freelancer’ların proje yönetimi becerilerini geliştirmeleri, işlerini takip etmek için bir proje yönetimi yazılımları ve takvim araçları gibi teknolojik çözümlerden yararlanmaları gerekiyor.
Ödeme Gecikmeleri ve Küresel Ödeme Tahsilatı
Müşterilerin ödemelerinde gecikme veya tamamen ödeme yapmama durumu, freelance çalışanlar için ciddi bir sorun olabiliyor. Türkiye’deki freelance çalışanlar, çoğu zaman yurtdışından müşterilerle çalışıyor, uluslararası ödemeler alıyor veya gönderiyorlar. Ödeme yöntemi, para birimi dönüşümü, ödeme güvenliği, ödeme takibi, geciken ödemeler, fatura takibi, yüksek işlem ücreti alan ödeme yöntemleri akla gelen ilk zorluklar olarak dikkat çekiyor. Bu tür durumlarla karşılaşmamak için önceden net bir ödeme politikası belirlemek, müşterilerle yazılı bir anlaşma yapmak ve en önemlisi bu konuda doğru bir partner ile çalışmak hayat kurtarıcı olabiliyor.
Sınır ötesi faturalandırma
Freelance çalışanların gelirlerini düzenli olarak rapor edebilmeleri ve vergi yükümlülüklerini yerine getirebilmeleri için faturalandırma en önemli iş süreçlerinden biri olarak karşımıza geliyor. Özellikle global çapta iş yapan serbest çalışanlar için bu süreci yönetmek çok daha zor bir hal alıyor. Bu noktada küresel faturalandırma hizmeti almak çalışanlara önemli avantajlar sunuyor. Bu sayede uluslararası müşterilerle çalışırken, doğru para birimlerinde, vergi uyumlu faturalar göndermek, gelir takibi yapmak ve profesyonel bir imaj oluşturmak mümkün hale geliyor.
Ücret ve sözleşme müzakereleri
Serbest çalışanlar genellikle ödeme koşulları ve sözleşme anlaşmalarıyla ilgili zorluklarla karşılaşıyorlar. Müşteriler ödemeleri geciktirebiliyor veya anlaşılan koşullara uymayabiliyor, bu da serbest çalışanlar için mali ve hukuki zorluklara yol açabiliyorlar. Ayrıca kendi çıkarlarını koruyan kapsamlı sözleşmeler hazırlamak için yasal kaynaklara veya uzmanlığa erişim eksikliği yaşayabiliyorlar. Serbest çalışan pazarındaki yoğun rekabetin fiyat baskısına yol açtığını da söylemek gerek. Bu durum, serbest çalışanların daha yüksek fiyatlar üzerinde müzakere etmelerini ve sürdürülebilir gelir seviyelerini korumalarını zorlaştırıyor.
Regülasyon uyumluluğu
Türkiye’deki freelance çalışanların en temel sorunları arasında regülasyon uyumluluğu konusu da yer alıyor. Bu temel sorun ülke sınırlarının ötesinde, global pazarlarda iş yaparken daha önemli bir bariyer olarak kendini gösteriyor. Vergi ve sosyal güvenlik yükümlülükleri, ticaret sicili ve ruhsat işlemleri, iş hukuku, sözleşmeler, kişisel verileri koruma, iş sağlığı ve güvenliği gibi konularda serbest çalışanlar zorluk yaşayabiliyorlar. Bu noktada uluslararası pazarlardaki regülasyonlara göre işinizi yönetmenize yardımcı olacak bir çözüm ortağı edinmek büyük önem taşıyor. Ruul çok yakında sunacağı “Akıllı Vergi Asistanı” ile Türkiye’deki serbest çalışanların uçtan uca finans yönetimi ve yasalarla uyumlu çalışmaya dair tüm ihtiyaçlarını tek bir platformda karşılayacak.
İş ve Özel Hayat Dengesi
Freelance çalışanlar, iş ve özel hayat dengesini sağlamakta zorlanabiliyorlar. Bu noktada çalışma saatlerini belirlemek ve bu saatlere uygun olarak çalışmak ilk çözüm olarak akla geliyor. Aynı zamanda, mesai sırasında düzenli molalar vermek ve tatil yapmayı ihmal etmemek daha motive ve verimli çalışmak mümkün hale geliyor. Bununla birlikte serbest çalışmak bazen sosyal bağlantı eksikliği ve izolasyon hissi yaratabiliyor. Bu sorunu çözmek için, freelance topluluklarına katılmak, meslektaşlarla iletişim kurmak ve iş birliği yapmak işe yarayabiliyor.
Yeteneklerin Geliştirilmesi
Freelance çalışanların, rekabetçi bir ortamda iş bulabilmek ve müşterilerin beklentilerini karşılayabilmek için sürekli olarak yeteneklerini geliştirmeleri gerekiyor. Eğitimler, seminerler veya online kurslar aracılığıyla çalışanların kendilerini sürekli olarak yenilemelerinin bu işin püf noktasını olduğunu söylemek mümkün. Yeni teknolojileri ve trendleri takip etmek ve müşterilerin ihtiyaçlarına cevap verebilecek becerileri edinmeye çalışmak gerekiyor.
Sağlık Sigortası ve Emeklilik Planı
Freelance çalışanlar genellikle kendileri için sağlık sigortası ve emeklilik planı düzenlemek zorunda kalıyorlar. Bu, ek maliyetler ve bürokratik süreçlerle birlikte biraz dertli bir hal alabiliyor. Sağlık sigortası ve emeklilik planları için seçenekleri iyi araştırmak ve bütçenize uygun olanı seçmek biraz vakit alan bir işe dönüşse de üzerinde durulması gereken bir mesele olduğunu söylemek gerek.
Ruul Kurucu Ortağı Mert Bulut, “2017 yılından bu yana modern ve bağımsız çalışma düzeni için faturalandırma, iş sözleşmeleri ve ödeme özellikleriyle freelance çalışanlara ve onları istihdam eden kurumlara hizmet veriyoruz. Kurulduğumuz günden bugüne 70’i aşkın ülkede bulunan 50 bini aşkın freelancer ve 10 binden fazla kuruma hizmet verme imkanı bulduk. Company-as-a-Service modelimiz sayesinde freelance çalışanlar şirketleşmenin sabit ve düzenli maliyetlerine ve yüksek eforlu evrak işlerine katlanmadan 150’den fazla ülkede kurumsal müşterilerini faturalandırabiliyor. Ayrıca dilediği kur ve ödeme metoduyla ödeme tahsilatı gerçekleştirebiliyor; sözleşme ve diğer yönetim araçlarıyla işlerini daha düzenli ve verimli yönetebiliyorlar. Yıllar içerisinde dokunduğumuz binlerce çalışana verdiğimiz tüm bu hizmetler neticesinde dünyanın her yerinde freelancer’ların karşılaştığı bazı temel zorluklar hakkında bilgi ve deneyim sahibiyiz. Bu noktada serbest çalışanların hayatlarını kolaylaştıracak adımlar atmayı sürdürüyoruz. Dünya çapında çevrimiçi ödeme çözümleri sunan finansal hizmetler şirketi Payoneer ve global vergi uyumluluğu uzmanı Sovos ile iş birliklerimiz var. Ruul olarak, bireylerin kendi, bağımsız işlerini kurma ve yönetme aşamalarında ihtiyaç duyacakları ürün ve hizmetleri geliştirmek üzere çalışmaya devam edeceğiz” dedi.
