KPMG Türkiye’nin “KPMG Perspektifinden Birleşme ve Satın Alma Trendleri 2023” raporunda yer alan 2023 verilerinin ilk 11 ay değerlendirilmesine göre, dünyada satın alma ve birleşme işlemleri hacmi 2022 yılının 11 ayında 3,2 trilyon dolar seviyesindeyken 2023 yılının ilk 11 ayında 2,4 trilyon dolarla sınırlı kaldı. İşlem adetleri açısından ise 2022 yılının ilk 11 ayında yaklaşık 54 bin işlem gerçekleşirken 2023 yılının ilk 11 ayında yaklaşık 51 bin işlem gerçekleşti.

Türkiye’de değeri açıklanan işlemler dikkate alındığında 2023 Kasım sonu itibarıyla işlem hacimleri düşerken aynı dönemde gerçekleşen 486 işlem ile 2023 yılı işlem sayısında rekor bir yıl oldu. 2023 yılında aynı dönem itibarıyla açıklanan işlemlerin toplam işlem hacmi ise 2,7 milyar dolar olarak gerçekleşti. Değeri açıklanmayan işlemlerle birlikte tahmini toplam işlem hacminin ise geçen yılın aynı dönemine kıyasla yaklaşık 1 milyar dolar artış göstererek 2023 yılı için 7,3 milyar dolar olarak gerçekleştiği tahmin ediliyor.

2024 yılı için iyimser beklentilerini koruyan KPMG Türkiye; teknoloji, medya ve telekomünikasyon, enerji ve endüstriyel üretim sektörlerine olan ilgi ile beraber hem işlem hacminin hem de işlem adetlerinin artmasını bekliyor.

KPMG Türkiye, beşincisini hazırladığı yıllık “KPMG Perspektifinden Birleşme ve Satın Alma Trendleri” raporunun 2023 yılının ilk 11 ayını kapsayan sonuçlarını duyurdu. Sonuçlara göre, Türkiye’de birleşme ve satın alma işlem hacminde düşüş yaşansa da işlem sayısında rekor bir artış görüldü.

2023’ün ana gündemi, küresel ölçekte yüksek enflasyon ve faiz ortamı, devam eden Rusya – Ukrayna savaşı ve Orta Doğu’da yükselen jeopolitik gerginlik olurken, Türkiye özelinde ise ülkemizi derinden sarsan merkez üssü Kahramanmaraş olan 6 Şubat depremleri ve yılın 2. çeyreğinde geride bıraktığımız genel seçimler oldu.

Genel seçimlerin geride kalması, ekonomideki kritik pozisyonlara yapılan güçlü atamalar sonucunda oluşturulan güven ortamının sürdürülmesi ile birlikte 2024 yılı için istihdam artışı ve yatırım çekme çabaları ön plana çıkıyor. Ekonomik reform politikaları ve özel sektördeki gelişmeler, ekonominin canlanmasına yönelik temel odak noktalarını oluşturuyor ve bu doğrultuda önümüzdeki dönemde birleşme ve satın alma aktivitelerinde önemli bir iyileşme ve canlanma bekleniyor. Raporda 2024 yılı için iyimser beklenti korunurken teknoloji, medya ve telekomünikasyon, enerji ve endüstriyel üretim sektörlerine olan ilgi ile beraber işlem sayısı ve hacminde artış bekleniyor.

İlk 11 aylık performans, Türkiye’de birleşme ve satın alma aktivitelerinin 2023 yılında artış gösterdiğine ve piyasanın dinamik bir yapıda olduğuna işaret ediyor.

2023 yılında Türkiye’deki birleşme ve satın alma işlemlerinin genel görünümü Kasım ayı sonu itibarıyla toplam işlem adedi bazında geçen yılın ilk 11 ayında 205 olurken bu yıl aynı dönemde 486’ye ulaştı. Açıklanan işlem hacmi 2,7 milyar dolar ile geçen yılın altında kalmış olsa da değeri açıklanmayan işlemlerin KPMG Türkiye tarafından yapılan tahminler ve değerlendirmeler sonucunda 7,3 milyar dolara ulaştığı ve böylece geçen seneyi de geride bıraktığı tahmin ediliyor.

Dünyada ise satın alma ve birleşme işlemleri hacmi 2022 yılının 11 ayında 3,2 trilyon dolar seviyesindeyken 2023 yılının ilk 11 ayında 2,4 trilyon dolarla sınırlı kaldı. İşlem adetleri açısından 2022 yılının ilk 11 ayında yaklaşık 54 bin işlem gerçekleşirken 2023 yılının ilk 11 ayında yaklaşık 51 bin işlem gerçekleşti.

Geçtiğimiz yıl Türk Telekom’un yüzde 55 oranındaki hissesinin Türkiye Varlık Fonu tarafından 1 milyar 650 milyon dolar bedelle satın alınması tek mega işlem olmuştu. 2023 yılının ilk 11 ayında ise milyar dolar seviyesinin üzerinde bir mega işlem gerçekleşmedi. Buna karşılık ilk 10 işlemde açıklanan 8 işlemin 4’ü ile enerji ve 4’ü ile de endüstriyel üretim ve otomotiv sektörleri öne çıktı. 

En Büyük 10 İşlem

Bu yılın en dikkat çeken işlemi, TOFAŞ’ın Stellantis Otomotiv Pazarlama’yı 439,1 milyon dolar bedel ile satın alması oldu. Bu stratejik satın alma, Türkiye’nin Avrupa otomotiv sektöründeki konumunu güçlendirirken TOFAŞ’ın üretim kapasitesine ve AR-GE operasyonlarına önemli bir katkı sağladı. Endüstriyel üretim ve otomotiv sektöründeki diğer büyük işlemlere bakıldığında, İngiltere kökenli Volex’in Murat Kablo’nun hisselerinin tamamını 195,8 milyon dolara satın alması dikkat çekerken ABD merkezli Univar Solutions’ın Kale Kimya’nın hisselerinin tamamını 143,6 milyon dolara satın alması da Türkiye’ye olan stratejik yatırımcı iştahının devamlılığını kanıtlar nitelikteydi.

Akaryakıtta ses getiren satın alımlar gerçekleşti

2023 yılı, enerji sektöründe önemli satın alma ve birleşmelerin gerçekleştiği bir yıl oldu. Tataristan merkezli PJSC Tatneft, Doğan Holding’e ait Aytemiz’in yüzde 100 hissesini 336 milyon dolar karşılığında satın alırken işlem bedeli açıklanmayan diğer bir önemli işlem ise dünya devi Vitol Group iştiraki Petrol Ofisi’nin BP’nin Türkiye’deki akaryakıt operasyonlarını satın almak üzere yaptığı hisse alımı oldu. Bu iki işleme ek olarak Alpet, hisselerinin tamamını açıklanmayan bir bedelle Türkiye’de enerji sektöründe faaliyet gösteren Zeren Grup’a satarak bu yıl enerji sektöründe yapılan işlemlere bir yenisini ekledi.

İş Bankası’ndan yenilenebilir enerji alanında önemli bir satın alma

Eylül ayında gerçekleşen işlemde İş Bankası, 130,9 milyon dolar işlem bedeli ile Greeneco Enerji Elektrik Üretim’in yüzde 50 hissesini satın alarak yenilenebilir enerji alanında önemli bir satın alım gerçekleştirdi. Önümüzdeki yıllarda enerji sektöründe fosil yakıtlardan yeşil enerjiye dönüşümün hızlanması ve bu alanda gerçekleşecek satın alma ve birleşmelerin ön plana çıkması öngörülüyor.

Borusan Mannessman’ın borsa dışı hisselerinin tamamı Borusan Holding’e geçti

Borusan Holding, Borusan Mannessman’ın yüzde 23 hissesini 57,6 milyon dolar işlem bedeli ile satın aldı. Borusan Holding tarafından gerçekleştirilen bu önemli satın alma ile beraber 1998 yılından beri ortağı olan Alman şirket Salzgitter Mannesmann ortaklıktan çıkmış oldu. Birleşme ve satın alma işlemlerinde inorganik stratejilerle önemli işlemlere imza atan Borusan Holding’in bu satın almayla beraber yatırımlarına hız vermesi ve organik büyümesini de sürdürmesi bekleniyor. 

MNG Kargo’nun DHL tarafından satın alınmasında işlem bedeli açıklanmasa da yılın önemli işlemlerinden biri olarak öne çıktı

2023 yılının bir diğer önemli satın alma işlemi, MNG Kargo’nun Deutsche Post (DHL) tarafından satın alınması oldu. Bununla beraber Alışan Lojistik, hisselerinin yüzde 75’ini Singapur merkezli PSA International’a satarak taşımacılık sektöründe bir diğer önemli işleme imza atmış oldu. 

İşlem adedi bazında TMT sektörü 228 işlemle ilk sırada yer aldı

2023 yılının ilk 11 ayında TMT (teknoloji, medya, telekomünikasyon) sektöründe gerçekleşen 228 işlem göze çarptı. Bunu 58 işlemle endüstriyel üretim ve otomotiv sektörü takip etti. İşlem hacmi bazında da endüstriyel üretim ve otomotiv sektörü ile enerji sektörü birer milyar dolarlık işlem hacmi ile öne çıktı.  

ABD ve Birleşik Krallık, ilk 11 ay içinde Türkiye’ye en çok yatırım yapan iki ülke oldu

2023’ün ilk 11 ayı içerisinde sırasıyla ABD 18, Birleşik Krallık 15 ve Almanya 10 işlem adediyle yabancı yatırımlarda öne çıkan ilk 3 ülke oldu. Bu üç ülkeyi 6 adet işlemle Birleşik Arap Emirlikleri ve 4 adet işlemle İspanya takip etti. Açıklanan işlem büyüklükleri dikkate alındığında ise sırasıyla ABD, Tataristan ve Birleşik Krallık ilk üç sıradaki ülkeler olarak öne çıkarken bu ülkeleri sırasıyla Umman, Güney Kore ve Almanya takip etti.

ABD’nin işlem hacmi bazında 419 milyon dolar işlem bedeli ile ilk sırada yer almasında 2023 yılının en büyük işlemlerinden biri olan Artmin Madencilik hisselerinin yüzde 40’ının 270 milyon dolara SSR Mining tarafından satın alınması oldu.

2023’ün Ocak ayında EBRD tarafından DeFacto’ya yapılan 59 milyon dolar değerindeki yatırım Birleşik Krallık kökenli yatırımcılar tarafından gerçekleştirilen yatırımlar arasında Volex’in Murat Kablo satın almasından sonra öne çıkan bir diğer işlemdi.

Yabancı yatırımcıların gerçekleştirdiği 94 işlemin toplam açıklanan işlem hacmi 1,2 milyar dolar

Yabancı yatırımcıların gerçekleştirdiği birleşme ve satın alma işlem adetleri, 2023 yılının ilk 11 ayında 94 işlemle toplam işlem sayısından yüzde 19 pay alarak geçen yıla kıyasla düşüş gösterdi. Buna karşın aynı dönemde yabancı yatırımcıların toplam açıklanan işlem hacminden aldığı pay yüzde 46 ile dikkat çekti. Bu oran da yabancı yatırımcılarının daha büyük ölçekli satın alımlarda yer aldığını gösteriyor.

Finansal yatırımcı işlemleri 2022 yılına kıyasla adet bazında büyük artış gösterirken hacim bazında geçtiğimiz yılın gerisinde kaldı

Finansal yatırımcılar (özel sermaye, risk sermayesi, varlık fonları vb.) 2022 yılının ilk 11 ayında 81 adet işlem gerçekleştirirken oluşturdukları işlem hacminin toplamdaki payı yüzde 68 seviyesindeydi. Buna karşın 2023 yılının ilk 11 ayında finansal yatırımcılar tarafından gerçekleştirilen işlem sayısı büyük artış gösterdi ve toplam 259 adet işlem gerçekleştirildi. Ancak finansal yatırımcıların geçtiğimiz yıl 3,6 milyar dolar seviyesindeki toplam açıklanan işlem hacmi bu yıl 292 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti.

Türkiye, girişim sermayesi fonlarının ilgi odağı haline geldi

Finansal yatırımcı işlemleri incelendiğinde işlem hacmi bazında düşüş gözlemlenirken işlem sayısındaki büyük artış özellikle girişim sermayesi fonları tarafından start-up ekosistemine olan desteği kanıtlar nitelikteydi. Finansal yatırımcılar toplamda 292 milyon dolar işlem hacmi yaratırken yeni girişimlere yapılan küçük ölçekli yatırımlar, bu alanda Türkiye’nin geleceğine olan güveni ortaya koydu.

Türkiye, oyun sektöründe önemli bir yatırım merkezi olmaya devam etti

Gram Games’in 2018 yılında Zynga tarafından 250 milyon dolara satın alınmasıyla başlayan dalgada, geçtiğimiz yıllarda Peak Games 1,8 milyar dolar ve Rollic Games 168 milyon dolara işlem bedeliyle satılmıştı. 2023’ün ilk 11 ayında Türkiye, oyun sektöründeki güçlü konumunu devam ettirdi. Bu yıl küresel piyasalarda parasal daralmanın yol açtığı finansmana erişimdeki zorluk, finansal yatırımcıların risk iştahını önemli ölçüde törpülerken, Paxie Games, Frantic Games, Fuse Games ve Passion Punch gibi yerli girişimler aldıkları yatırımlarla Türkiye’nin oyun sektöründe güçlü konumunu kanıtlar nitelikteydi. Oyun sektöründe Türkiye’nin önümüzdeki yıllarda da bu başarısını devam ettirmesi ve gelecek dönemdeki mega işlemlere zemin hazırlanması bekleniyor. 

2024 yılı için beklentiler olumlu yönde

KPMG Türkiye Birleşme ve Satın Alma Hizmetleri Lideri Özge İlhan 2024 yılına ilişkin beklentiler hakkında şunları söyledi: “2023 yılı tüm dünyada yüksek enflasyonla mücadele yılı olarak tarihe geçti. Birçok merkez bankası uyguladıkları parasal sıkılaşma politikalarıyla finansmana erişimi zorlaştırırken devam etmekte olan Rusya – Ukrayna savaşı ve Orta Doğu’da tırmanan gerginlikler, yatırımcıların risk iştahını önemli ölçüde azalttı. Buna karşın stratejik yatırımcılar Türkiye’de bu yıl da özellikle enerji, endüstriyel üretim ve otomotiv sektörlerinde önemli satın almalar gerçekleştirdi. Diğer yandan girişim sermayesi fonları da hacim bazında düşük ancak işlem adedinde rekor seviyelerle yatırım gerçekleştirerek Türkiye’deki girişim ekosistemine olan güvenin devam ettiğini gösterdi. Ülkemizde sürdürülmesi beklenen öngörülebilir para ve kur politikalarının bu yıl da yatırımcı tarafında önemli bir pozitif gösterge olması beklenirken geride kalan genel seçimler ve azalan siyasi belirsizlik diğer pozitif etkenler olarak öne çıkıyor. Bununla beraber jeopolitik gerginliklerin tırmanarak devam etmesi ve neden olduğu iki kutuplu dünya ortamı ise aşağı yönlü riskler olarak değerlendiriliyor.”

KPMG Türkiye’nin 2024 yılına yönelik beklentileri şöyle sıralanıyor:

• 2024 yılında yenilenebilir enerji, endüstriyel üretim ve otomotiv ve teknoloji, medya ve telekomünikasyon sektörleri öncülüğünde, birleşme ve satın alma faaliyetlerinin artarak devam etmesi.
• Maliye ve para politikalarında yatırımcı dostu politikalar uygulanarak hem yabancı hem de finansal yatırımcıların gerçekleştireceği işlem adedi ve işlem hacminde artış.
• Yerli şirketlerin büyüme stratejileri çerçevesinde gerçekleştirecekleri birleşme ve satın almaların, 2024 yılında da artarak devam etmesi.
• 2024 yılında girişim sermayesi fonlarının özellikle teknoloji, finansal teknoloji ve oyun sektörlerinde yatırımlarını arttırması.