2021 yılında blockchain, kripto para, NFT, metaverse gündemde en çok yer alan kelimeler arasına girdi. Türkiye’deki Google arama trendlerine baktığımızda, bu yıl “bitcoin” terimi aramalarının 2020 yılına göre %300’den fazla olduğunu görüyoruz. Özellikle yılın ilk aylarında sık sık duymaya başladığımız ve “benzersiz, değiştirilemeyen dijital varlıklar” anlamına gelen NFT’ler sanat dünyasında dijitalleşmenin yolunu açarken birçok farklı kullanım alanının ortaya çıkmasıyla sağlamlaştırdı.
Özellikle yılın son aylarında hayatımıza giren ve internetin sanal gerçeklik katmanı olarak nitelendirilen “metaverse” ise her sektörden dünyanın önde gelen şirketlerinin yatırım yaptığı bir alan haline geldi. Huobi Ventures da 2021 yılı içinde ayırdığı 9 milyon dolarlık fonla GameFi ve metaverse dünyasına yatırım yapan önemli şirketlerden biri oldu. Metaverse şirketlerin yanı sıra sanat dünyasında da önemli bir karşılık budu. Travis Scott’ın Fortnite’ta avatar olarak verdiği beş konser, 12 milyondan fazla kişi tarafından izlendi. Dünyanın en büyük müzayede evlerinden olan Sotheby’s ise bir müzayede evi açtı.
Yıl boyunca metaverse dışında en çok duyulan kavramlardan biri de DeFi oldu. Geleceğin bankacılık sektörü olarak tanımlanan DeFi’daki büyüme, 2020’de 600 milyon dolardan 2021’nin sonunda 300 milyar dolara yaklaştı.
Metaverse’ün 2022 yılının en büyük teknoloji trendi olması bekleniyor
Huobi Global Bölge Genel Müdürü Alphan Göğüş, 2022 yılına ilişkin beklentileri ise şu sözlerle dile getirdi: “2022’de kripto para sektöründeki dikkat çekici gelişmelerin sadece Bitcoin fiyatlamasıyla kalmayacağını düşünüyorum. NFT, DeFi ve GameFi gibi gelişmekte olan alanlardaki fırsatlar 2021’ye göre çok daha dikkat çekici olabilir. Dijital varlık sahibi olma fikriyle 2021’de hızlı bir yükseliş gösteren ve Collins Dictionary tarafından da 2021’de “yılın kelimesi” seçilen NFT’ler, 3 milyar dolarlık bir pazar yarattı. NFT’lere olan bu ilginin 2022’de de hem yatırımcılar hem de sanatçılar tarafından tercih edilirliği yakından takip edilecek. Kurumsal şirketlerin ödeme aracı olarak kripto para birimleriyle arasındaki mesafeyi azaltması ve ülke düzeyinde El Salvador ve Myanmar’ın, Bitcoin ve Tether’i yasal para birimi haline getirmesi 2022’de de etkilerini gösterecektir.
Metaverse’ün ise 2022 yılının en büyük teknoloji trendi olması bekleniyor. Bu alandaki gelişmeler elbette kriptolar için de pozitif gelişmeler sunabilir. Metaverse, oyun tabanlı işlemlerde ve yeni sanal oyun olanakları düzeylerinde yeni bir çağı tetikleyebilir.
Günümüzde finans alanındaki tartışmasız en heyecan verici kavram olan DeFi, artan potansiyeliyle, uygulama çeşitliliği ve yaygın olarak benimsenmesiyle yükselişe geçti. Yatırımcılar için DeFi devrim niteliğinde bir yenilik. DeFi yatırımlarındaki büyümeye rağmen, kurumsal ilginin hala düşük kalması önemli bir büyüme potansiyeline işaret ediyor. DeFi, bireysel yatırımcılar için finansal piyasalara kolaylıkla giriş imkanı sunarken; finans sektörü açısından tartışmasız en heyecan verici kavramlardan biri olmaya devam edecek.”
2021 yılında kripto paralar, metaverse ve NFT özelinde öne çıkan en önemli 10 gelişme:
Bazı ülkeler CBDC çalışmalarında sona yaklaştı
Pandeminin finansal anlamda en büyük etkisi paranın dijitalleşmesi ve kripto para kullanımının yaygınlaşması oldu. Kripto paraların yaygınlaşmasıyla finansal istikrar endişeleri artan devletler, dijital para birimleri için çalışmalara başladı. Kasım ayında Nijerya’nın dijital para birimi eNaira için ülkede yaklaşık 500 bin kişinin dijital para cüzdanı indirdiği belirtildi. Bu konuda ilk sıralarda yer alan Çin’in ise Dijital Yuan çalışmalarını bitirdiği hatta iki pilot bölgede test aşamasında olduğu belirtildi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) da dijital lira denemeleri için ASELSAN, HAVELSAN ve TÜBİTAK-BİLGEM ile mutabakat zaptı imzaladığını duyurdu. TCMB’den yapılan açıklamada, blokzincir teknolojisi, dağıtık yapıların ödeme sistemlerinde kullanımı, anlık ödeme sistemleri ile entegrasyon gibi başlıklarda testlerin yapılacağı belirtildi.
Beeple’ın eseri 69,3 milyon dolarlık satışla NFT’lere olan ilgiyi artırdı
ABD’li sanatçı Beeple’ın “Everydays: The First 5000 Days” adlı eseri, 69,3 milyon dolarlık satışla şimdiye kadarki en pahalı NFT oldu ve bütün dünyanın dikkatinin NFT’ler üzerinde toplanmasını sağladı. Gerçek adı Mike Winkelmann olan sanatçının eseri, NFT fonu Metapurse tarafından satın alınırken; Beeple’ın “Human One” adlı son NFT’si ise 29 milyon dolarlık satışla en pahalı NFT eserleri listesinde ikinci sırada yer aldı.
Tesla-Bitcoin sarmalı
Tesla CEO’su Elon Musk, Şubat ayında Tesla’nın 1,5 milyar dolar değerinde Bitcoin aldığını açıklayarak; araçlarının da Bitcoin ile satın alınabileceğine belirterek oldukça dikkat çekti. Elon Musk, Mayıs ayında ise Bitcoin’in çevreci olmadığını öne sürerek; bu durumun şirketin değerleriyle örtüşmediğini ve karbon salınımında sürdürülebilir olana kadar bir önceki kararını askıya aldıklarını açıkladı. İş adamının her açıklaması Bitcoin fiyatlarında ciddi dalgalanmalara neden olurken, Musk birçok yatırımcıdan tepki topladı.
Coinbase’in halka arzı
ABD’li kripto para borsası Coinbase, ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’na (SEC) yaptığı başvurunun kabulünden sonra Nisan ayında Nasdaq’ta COIN koduyla işleme açıldı. Hisse başına 250 dolar referans değer belirlenen COIN, böylelikle Tesla, Mastercard gibi isimlerin ICO bazında önüne geçti.
El Salvador Bitcoin’i resmi para birimi olarak kabul eden ilk ülke oldu
El Salvador Eylül ayında son derece radikal bir kararla Bitcoin’i resmi para birimi ilan etti. Bu adımla birlikte ülkedeki 2,1 milyon kişi dijital para cüzdanı Chivo’yu kullanmaya başladı. 6,5 milyonluk nüfusa sahip El Salvador’da hükümet, bütün vatandaşlarına 30 dolar değerinde Bitcoin dağıtacağını açıklamıştı. El Salvador’un bir sonraki adımı ise IMF’nin uyarılarına rağmen 1 milyar dolar değerinde ve 10 yıl süre ile Bitcoin tahvilleri çıkartmak olacak. Bu adım, ülkede mali sisteme katılımın artırılması açısından önem taşırken; ülkede kara para aklama faaliyetlerinin artma ihtimalinin endişe verici olduğu belirtiliyor.
İlk Bitcoin ETF’i arzı
ABD’de Bitcoin vadeli işlem kontratlarına dayalı ilk borsa yatırım fonu (ETF), New York Menkul Kıymetler Borsası’nda (NYSE) işlem görmeye başladı. İlk ETF Proshares’a aitti ve devamında birçok Bitcoin ETF’i onaylandı. Bu her ne kadar önemli bir gelişme olarak görülse de spot Bitcoin ETF’i olmaması nedeniyle, yatırımcıların aldıkları Bitcoin ETF’leri doğrudan spot Bitcoin fiyatına yansımıyor.
Twitter’ın CEO’su Jack Dorsey’nin istifası kripto paralar için ne anlama geliyor?
Bitcoin’le ilgili paylaşımlarıyla en çok dikkat çeken isimlerden biri olan Twitter CEO’su Jack Dorsey’nin istifası yeni soruları da beraberinde getirdi. Sık sık Bitcoin’e olan inancını dile getiren Dorsey, yıl içinde 23,6 milyon dolarlık bir Bitcoin fonu başlattı. Ödeme şirketi Square’i ise Bitcoin yoluyla merkezi olmayan finansal hizmetler pazarına yönlendirme planlarını açıkladı ve yakın tarihte şirketin adını Block olarak değiştirdi. Twitter’ın eski CEO’su ayrıca internetin yerel para birimi olmak için en iyi adayın Bitcoin olacağını söylemişti. “Square veya Twitter’da olmasaydım, Bitcoin üzerinde çalışıyor olurdum” diyen Dorsey’nin ilerleyen dönemde atacağı adımlar merakla bekleniyor.
Kurumsal şirketlerin kripto paralara ilgisi artıyor
Yıl boyunca çok sayıda kurumsal şirketten kripto paralara yatırım haberi geldi. Visa, müşterilerine kripto para birimleri dünyasında yardımcı olmak için bir danışmanlık uygulaması başlattığını söyledi. Mastercard ise anlaşmalı olduğu bankaların Bitcoin ve kripto paralar konusunda daha fazla esneklik gösterebilmesinin önünü açtığına dair bir açıklama yaptı. ABD’nin en büyük sinema zinciri olan AMC sinema biletlerinin kripto para birimleriyle satın alınabileceğini duyurdu. Şirketlerin 2022 yılında da kripto para birimlerine ilgisinin artacağı savunuluyor. Facebook uzun süredir üzerinde çalıştığı kurgusal evreni Horizon’u daha iyi anlatabilmek ve metaverse entegrasyonunu hızlandırmak adına şirket ismini Meta olarak değiştirdi. Söz konusu değişikliğin ardından diğer oyun coinleri de hızla değer kazandı ve iki aylık süreçte katlanarak yatırımcısına da kazandırdı.
Ethereum’dan yeni bir iyileştirme adımı: Ethereum 2.0
Piyasa değeriyle Bitcoin’in ardından ikinci sırada gelen Ethereum ağının akıllı sözleşmeler özelliği sayesinde kişiler arası para transferine ek olarak aralarında DeFi, NFT gibi öne çıkan trendlerin de bulunduğu birçok farklı iş modeli kurgulanabiliyor. Yeni iş modellerinin gelişmesiyle beraber ağ üzerinde oluşan işlem yükü artınca daha ölçeklenebilir ve doğa dostu olan Proof-of-Stake modeline geçiş başladı. Bitcoin, madencilik için kullanılan elektrik miktarının çok yüksek olması nedeniyle eleştirilirken; daha verimli mutabakat algoritmalarının hayata geçirilmesi ve blockchain ağları tarafından benimsenmesi önemli bir gelişme olarak gösteriliyor. Bu sürecin Web 3.0’a geçişi hızlandırması bekleniyor.
Kripto paralarda regülasyonların ayak sesleri duyuldu
Global anlamda artan regülasyon çalışmaları, mevcut sistemle entegrasyonu artırdı. Sektör için 2021 yılı, ayakları yere daha sağlam basan bir yapıya kavuşulması için önemli temellerin atıldığı bir yıl oldu. Söz konusu regülasyon çalışmaları ve bu çalışmalara yönelik sinyaller, kurumsal yatırımcının da ilgisini artırırken; çok sayıda farklı iş modellerini de ortaya çıkardı. Bu adımların en çok konuşulanı ise ABD’de kripto para endüstrisini de ilgilendiren maddelerin de olduğu 1,2 trilyon dolarlık altyapı paketi oldu. Söz konusu pakette, kripto para sektöründeki işletmeler için “komisyoncu” tanımları da yer aldı. ABD Milli Gelirler İdaresi, tasarının yasallaştırılmasıyla blockchain ağında faaliyet gösterenlerden rapor talep edebilecek ve bu faaliyette bulunanların kazançları üzerinden vergi alınmasının yolu açılmış olacak. Yasanın Ocak 2024’te hayata geçmesi; bu süre zarfında ise bazı değişikliklerin yapılabileceği öne sürülüyor.
