“Talih cesurlardan yanadır.” mottosu ile hayatımıza giren kripto para dünyanın en hızlı büyüyen pazarlarından biri haline geldi. Her ay yüz binlerce insan bu platformlara girmeye devam ediyor. Kripto otoritelerine göre 2021 yılı itibari ile kripto para alım-satım işlemlerini gerçekleştirenlerin sayısı 106 milyonu aşmış durumda ve gün geçtikçe sayı daha da artmaktadır.
Kripto varlıklar; gelişen teknoloji ile birlikte değişen insan ihtiyaçlarına daha uygun olmaları, klasik para birimleri gibi bir ülke ya da merkezi bir otoriteye bağlı olmak yerine “merkeziyetsiz” olmaları, daha hızlı, daha ucuz ve daha güvenilir olmaları, daha kolay transfer edilebilir olmaları, varlıkların deşifre olmalarına engel olan bir sistem kullanmaları gibi nedenlerle daha fazla ilgi gördükleri vurgulanmaktadır. Kriptoların bu yükselişin elbette eksi yönleri de mevcut. Konuyla ilgili Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi Uzmanı Uzman Psikolog Kinyas Tekin, açıklamalarda bulundu.
Kripto para ticaretinin borsa piyasası ile pek çok ortak yanı olmasına rağmen günün 24 saati ve haftanın her günü gerçekleşmesi, kripto parayı değerlendirme zorluğu, kripto piyasasının çok değişken olması ve geleneksel borsadan farklı olarak güvensizlik ve belirsizlik potansiyeline sahip olduğunu belirten Kinyas Tekin, bu durumun kripto piyasasını daha da sorunlu hale getirdiğini vurguluyor.
Bağımlılıktan Farkı Yok
Kripto ticaretinin, risk alma, önemli bir şans veya şans unsuru, tutarsız getiriler ve kayıplar, kısa sürede sonuç alma, düşük miktarlarda yatırım yapabilme gibi özellikle online kumar ve bahis ile birçok ortak noktası olduğu, kumar ve bahis oynayan kişilerin bu platformlara daha fazla yöneldikleri rapor edilmektedir. Kripto para ticaretinde kaldıraç sistemi olarak bilinen ve kişinin daha fazla risk almasına olanak sağlayan faktörler bu faaliyetin daha kısa sürede bağımlılığa neden olmasını sağlamaktadır.
Kripto para ticareti yapanlara ilişkin yapılan çalışmalar; kumar problemi yaşayanların yarısından fazlasının kripto para ticareti yaptığını, kripto para ticaretinin kumar bağımlılığı, depresyon ve anksiyete ile ilişkili olduğunu, fiyatlarda ani yükselme ve düşmelerin kumardaki gibi sürekli beklenti oluşturduğunu, kayıpları telafi etmek için daha fazla zaman ve daha fazla para ile yatırım yapıldığını, değişikleri takip etmek için sürekli izlemeye bağlı işlevsellikte kayıplara neden olduğunu, kripto para ticaretinin karmaşık işlemler gerektirmesi, işlemler için bilgisayarların kullanılması sonucunda internet, kumar ve kripto para bağımlılığının birbirini tetiklemesi kaçınılmaz olduğunu göstermektedir.
Bu maddelerin yarısından fazlasına evet yanıtını veriyorsanız kripto para ticareti nedeniyle destek almanız önerilmektedir.
· Planladığınızdan daha uzun süre kripto para ticareti yapmaya başlama
· Kripto para ticareti yapmak için daha fazla miktarda para harcamaya başlama
· Kripto para ticareti yaptığınız için sorumluluklarınızı ihmal etmeye başlama
· Kripto para ticareti yaptığınız için hobi ve aktivitelerinizin değişmeye başlaması
· Kripto para ticaretiyle ilgili (geçirilen zaman, kaybedilen para) yalan söylemeye başlama
· Kripto para ticareti kesintiye uğradığında agresif ve tahammülsüz olmaya başlama
· Kripto para ticareti yapma nedeniyle uykusuz kalmaya başlama
· Kripto para ticareti yapmak için kendinize ait olmayan paraları kullanmaya başlama
· Kripto para ticareti yapmayı bırakmak istemenize rağmen tekrar başlama
· Kripto para ticareti yapmak için ihtiyaç duyduğunuz finansal desteği sağlamak için başkalarına bel bağlamaya başlama
Kripto Para Bağımlılığı için Psikolojik Destek Alınmalı
Kripto para bağımlılığı geliştirmiş olanların profesyonel destek almaları gerektiğini belirten Uzman Psikolog Kinyas Tekin, bağımlılığın biyolojik bir hastalık olduğunu ve tek başına yönetilmesin güç olduğunu belirtti.
Bağımlılık zamanla düşünce ve inançları da değiştirdiği için yönetilmesi zordur. Başta kontrol yanılgısı, kaçırma korkusu, meşguliyet olmak üzere çok sayıda düşünce ve inançlarda meydana gelen bu değişiklere bilişsel hatalar denilmektedir ve farkındalık oluşturulması gerekmektedir.
Kripto para ticareti sorun olmaya başladıysa, profesyonel desteği düzenli sürdürmek, bu platformların tamamından uzak durmak, aile ile bütçe yönetimi yapmak, hobi ve aktivite planlamak, düzenli uyku ve beslenme, kontrolü zayıflatacak alkol ve uyuşturucudan uzak durmak önerilmektedir.
Kripto para bağımlılığı tedavisinde bütüncül değerlendirme, hasta ve aile ile hareket etmek gereklidir. İlaç tedavisi, bireysel terapi, aile terapisi ve grup terapisi ile entegre edilmiş bir tedavi modeli sürecin olumlu gitmesine katkı sağlayacaktır. Kumar bağımlılığı konusunda uzmanlaşmış bir ekipten destek almak oldukça önemlidir.
